Kızıl Goncalar üçüncü bölümde Sadi Hüdayi, Cüneyd’i ziyaret ettiğinde “bu işlerde hayır var, keramet var” diyerek evliliğin vakti geldiğini hatırlatır. Cüneyd bunun üzerine “o vakit, bu akam vakti vifak olsun” diyor. Cüneyd’in burada söylediği vakti vifak nedir?
Tarikat ve tasavvuf geleneğinin devam etmesi için silsile olarak gelen kültürün devamı adına bazı terimler kullanıldığı muhakkak. Kızıl Goncalar dizisinde de kurgulanan tarikatın kendine has bir terimler kullandığı görülüyor. Senaryo ekibinin kullandığı terimler mümkün mertebe bir gruba ait olmayan, kurgulanan kelimeler tercih ettiğini anlıyoruz. Bunun yanında gerçek hayatta buna benzer terimler kullanılmaktadır.
Tasavvuf ilmine bakıldığında oldukça zengin bir terminolojiye sahip olduğu görülmektedir. İlk asırlardan itibaren tasavvuf erbabı, gerek konuların ehli tarafından kolaylıkla anlaşılması gerekse ehil olmayanlardan gizlemek maksadıyla özel bir dil geliştirmiş, bunun neticesinde tasavvuf terminolojisi meydana gelmiştir. Dinî tecrübe yaşayan sûfîlerin kendi ıstılahlarını ortaya koymak suretiyle bu deneyimlerini ifade etmeleri tasavvuf terminolojisini daha da önemli kılmaktadır. Zevk ve sezgiye dayalı bir sahada mutasavvıfların bu deneyimlerini aktarmak ve kendilerini ifade etmek için sembol ile dil kullanmaları, terminolojiyi dinî tecrübe gibi zenginleştiren bir diğer etmendir.
Ahmet Vural, TASAVVUF ISTILAHLARINI ELE ALAN ESERLER ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME, AKADEMİAR DERGİSİ, ANKARA 2018 (ARALIK) – SAYI:5 – s. 65-90
Vakt-i vifak Kızıl Goncalar dizisinde Mürşid efendinin rızasıyla hayırlı bir işin gerçekleşmesi için toplanma zamanı anlamına geldiğini anlıyoruz. Cüneyd’in talebi kendisinin evliliği ile ilgili nişan merasiminin yapılmasıdır. Bu yüzden vakti vifak talep ediyor.
Diğer taraftan Vifak kelimesinin anlamı Osmanlıca sözlükte “Dostça bir fikir üzerinde birleşmek, barış” gibi anlamları var. Vakit kelimesinin zaman, an anlamı olduğu biliniyor. Tarikat ve tasavvuf geleneğinde vakit ibadet ile eşdeğer tutuluyor. Bir gündeki namaz vakitlerinin namaz ile geçirilmesi, bunun dışındaki anlardaki eylemlerin ibadet değeri aldığı inanılıyor. Bu yüzden diğer anlardaki eylemlerin malayani yani boş işler olmamasına dikkat ederler. Bu yüzden sufilerde, tarikat ehlinde vakit önemlidir.
İlk sûfîler vakti, “kulun iradesinin ve kesbinin tesiri olmadan doğrudan doğruya Hak’tan kendisine gelen, onu tasarrufu ve hükmü altına alan mânevî hal ve bu halin gerçekleştiği anlık durum” şeklinde tanımlamışlardır. Buna göre vakit, filozofların tanımladığı gibi matematiksel zamanda bir kesit ve ölçü birimi değil sâlikin tecrübe ettiği halin hakikati ve bu hakikatin taayyün ettiği geçmişle gelecek arasındaki zaman dilimidir.
İslam Ansiklopedisi “Vakit” bahsi
Bir yanıt yazın